ÓBERMI.

Er orðið sem kom fyrst upp í hug minn þegar ég las um hve Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn fór illa með almenning Zambíu, þegar sjóðurinn var beðinn um að veita landinu aðstoð og ráð við efnahagsvanda þess.  Og síðan hef ég átt mjög erfitt með að fjalla um þessa heiðursmenn án þess að skammast út í þá í leiðinni.

Þetta eru Óbermi.  Zambía er fátækt land, en ríkt að náttúruauðlyndum.  Vandi þess í hnotskurn er sá að alltaf þegar einhver umbótavilji hefur komið fram þá hefur hann verið kæfður með mútum og hótunum vestrænna stórfyrirtækja, sem hafa viljað arðræna landsmenn með sem minnstum tilkostnaði.  

Harmleikur Afríku í hnotskurn.

Þrátt fyrir óstjórn í efnahagsmálum og almenna vanþróun í landbúnaði þá flutti Zambía út matvæli og hafði að því tekjur.  Eftir frjálshyggjutrúboð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og misráðinnar einkavæðingu í landbúnaðarkerfinu, þá neyðist Zambía til að nota dýmætan gjaldeyri til að flytja inn stóran hluta af þeim matvælum sem landið notar.

Og hvað þýðir það fyrir fátækan almenning?  Peningar sem eru notaðir að óþörfu við að flytja inn matvæli, eru ekki notaðir til að flytja inn lyf og annan búnað til heilsugæslu landsmanna.  Í landi þar sem alnæmi er mjög útbreitt.  Með öðrum orðum er verið að drepa saklaust fólk sem hefur það eitt sér til saka unnið að vera fátækt.

Upp í huga minn kom mynd af gamalli konu sem bar ein ábyrgð á hópi barnabarna sinna.  Foreldrar þeirra höfðu látist úr alnæmi.  Gamla konan vonaði að hún myndi lifa nógu lengi til að elstu börnin gætu séð um þau yngri.  Aðra hjálp var ekki að fá.  Í heimildarmyndinni var líka tekið viðtal við unga konu sem var dauðvona af alnæmi.  Það sem henni þótti verst var að barnið hennar (sirka 3 ára) var líka smitað af alnæmi, hafði fengið smitið í móðurkviði.  Þessa unga móðir vissi ekki hvað yrði um barnið sitt.

Í sömu mynd var sagt frá hjálparstarfi alþjóðlegra samtaka við að aðstoða þetta fátæka fólk.  Og frá baráttunni við alþjóðleg lyfjafyrirtæki sem neituðu að selja lyf á verði sem fátæk ríki Afríku réðu við.  Í þeirri baráttu hafa margir stórir sigrar unnist og ástandið er allt annað í dag en það var fyrir nokkrum árum síðan.

Og svo fær maður fréttir af hvernig jakkafataklædd illmenni leika þessi sömu lönd.  Bláfátækur almenningur er látin blæða fyrir skuldir yfirstéttar sem eru aðallega tilkomnar útaf vopnaskaki og hóglífi hennar.   Þessar skuldir eru greiddar fyrir þann pening sem annars hefði getað farið í heilsugæslu og menntun almennings.  Með öðrum orðum þá eru þær greiddar með blóði almennings en ekki eigum þeirrar yfirstéttar sem tók lánin á sínum tíma.

Og ofaná þetta er sjálfsbjörg fátæks fólks eyðilögð með vanhugsaðri einkavæðingu.

Menn sem gera svona eru Óbermi.  Blóðslóðin eftir þá er ekki styttri en eftir önnur illmenni 20 aldar.

 

 

En hvað kemur okkur það við hvernig Alþjóðagjaldeyrisjóðurinn hagar sér í fátækari löndum heims?

 

Svona fyrir utan þá staðreynd að íslenska velferðarkerfið er næsta fórnarlamb sjóðsins.

Og fyrir utan þá staðreynd að "hvert einstakt líf, það biður um samhjálp þína" eins og Bertold Brect orðaði það í ágætu kvæði um ungfrú Maríu Farrar.  Og við eigum að gæta okkar minnsta bróður eins og stendur í Biblíunni.

Og fátækar þjóðir sem biðja um aðstoð velferðarsamfélaga Vesturlanda eiga mannúð og velferð skilið en ekki græðgi og mannvonsku Óberma.

Jú okkur kemur það við vegna þess að heimurinn er orðinn ein heild og það er ekki lengur hægt að níðast og fara illa með fátækt fólk án þess að það komi að lokum niður á börnum okkar.  Hatrið og heiftin útí okkur mun að lokum leiða til mótspyrnu sem snertir okkur öll.  Og þá getur verið of seint að iðrast fyrir þá sem kjósa að byggja lífskjör sín á arðráni og þrælkun fátæks fólks í þriðja heiminum.

 

Hvað er Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn í augum þriðja heimsins?

 

Það er fróðleg lesning að Googla  á "World Social Forum" og bæta IFM inní leitarskilyrði.  Sú lesning gæti dugað út árið ef fólk vill kynna sér hvurslags drullusokkar þetta fólk er.  En ég ætla að vitna í Lula da Silva, forseta Brasilíu og orð sem eru höfð eftir honum í Guardian.  Kaldhæðnin segir margt um þau sárindi sem ennþá eru til staðar í Suður Ameríku útí hroka okkar Vesturlandabúa.

Latin America still winces at the painful humiliation of the World Bank and International Monetary Fund ordering austerity measures in the 1980s and 90s. "Now, I expect the IMF to go to [the US president, Barack] Obama and tell him how to fix the economy," said Lula.

Þjóðir þriðja heimsins líta á Alþjóðagjaldeyrissjóðinn sem bæði Intrum og Arnþór hins vestræna heims.  Brýn fjárhagsaðstoð hefur verið skilyrt ýmsum skilyrðum eins og einkavæðingu og sölu almannaeigna og svo að samningar náist við erlenda banka og fjármálastofnanir.  Skiptir engu þó almenningur viðkomandi landa blæði fyrir strangar og oft ómanneskjulegar afborganir af lánum sem hann var aldrei í neinni aðstöðu til að segja til um hvort lánin væru tekin eður ei.  En almenningur var og er látinn borga með þeim peningum sem annars hefðu getað farið í að byggja upp heilbrigðiskerfið og menntakerfi viðkomandi landa.  Og án slíkra grunnstoða er ekki minnsti möguleiki á framþróun.

Og vogi menn sér að stugga við framferði vestrænna stórfyrirtækja þá er skrúfað umsvifalaust fyrir aðstoðina.  Og löndin sett á einhvern svarta lista.  Talinn jafnvel verri en byltingarstjórn Kúbu.

Þjóðverjar kusu nasismann á sínum tíma vegna þess að hann lofaði þjóðinni velmegun á kostnað "óæðri" þjóða.  Nýfrjálshyggjan lofaði þjóðum Vesturlanda velmegun með alþjóðavæðingunni sem er fínt orð yfir þrælahald og nýlendukúgun.

Skömm  beggja er mikil.

 

En er þetta ekki óhjákvæmilegur fylgifiskur "raunveruleikans"?

 

Og svarið er mjög stutt.  NEI.

Fyrir rúmum fjörtíu árum síðan var eitt fátækasta land þriðja heimsins gert að "velferðarsamfélagi" í þeirri merkingu að heilsugæsla og menntun á heimsmælikvarða var gerð aðgengileg öllum þegnum landsins óháð efnahag.  Þetta afrekaði maður með mikilmennskubrjálæði á Kúbu, í óþökk voldugs nágranna síns.

Og síðan er okkur talið í trú um að kapítalisminn með sinn frjálsa markað og sitt frjálsa stjórnkerfi geti ekki afrekað sama á 40 árum sem Castro gerði á 10 árum.  

Meikar ekki sens að halda slíkri vitleysu fram.

Málið er að hagsmunir örfárra stórfyrirtækja hafa ráðið gjörðum Vesturlanda í áratugi.  Einhvern veginn tókst þeim að telja almenningi í trú um að velferð hans væri komin undir arðráni fátæks fólks í fjarlægum löndum.  Og þessu arðráni hefur verið viðhaldið með stuðningi við spillta einræðisherra, undirróðri gegn framförum (besta dæmið er Chile og bylting CIA gegn Alliende), borgarastyrjöldum (Angóla og Líbería meðal annars) og svo kúgun Alþjóðagjaldeyrisjóðsins þegar hin ráðin dugðu ekki.

En velmegun okkar og viðskipti væru ekkert síðri þó við litum á mannkynið sem eina fjölskyldu sem hefði sama rétt til lífs, velferðar og menntunar og við íbúar á Vesturlöndum.  Líklegast þá gengi okkur ennþá betur að selja vörur okkar því aukinn kaupmáttur heimsins er allra hagur.

Jesú var nefnilega mikill hagfræðingur.

Kveðja að austan.