Frysting verðtryggingarinnar er ekki val.

 

Frysting verðtryggingarinnar, frá þeim  tíma er hagkerfið var í jafnvægi fyrir hrun, er ekki valkostur í stefnu stjórnmálaflokka.  Málið snýst ekki um hvort þjóðin hafi efni á slíkri gjörð og það snýst ekki um hvort það sé réttlætismál eða þá að gerðir samningar eigi að standa.  

Ekkert að þessu skiptir máli því það er ekki val hvort verðtryggingin sé fryst eður ei.  

Frysting verðtryggingarinnar er  það eina sem getur bjargað þessari þjóð frá glötun.  Hún er upphaf allrar samfélagssáttar og hún er upphaf þess að þjóðin vilji takast á við aðsteðjandi vanda og leysa hann í sameiningu.  

Standi þjóðin ekki saman þá er þjóðarvá í vændum og ekkert getur hindrað yfirvofandi hrun þess samfélags sem við þekkjum og vorum svo stolt af.  Vissulega voru skuggar í því samfélagi og það villtist af leið á meðan mýrarljós græðgi og sérhyggju var sá ljósgjafi sem lýsti upp efnahagslífið.  En lífið er ekki fullkomið og önnur samfélög eiga líka við sinn vanda að glíma.

En þjóðin stóð saman á erfiðleikatímum og það var hugsað um þá sem áttu undir högg að sækja sökum aldurs, sjúkleika eða annars sem gerði fólk erfitt fyrir í sinni lífsbaráttu.  Staða foreldris skipti ekki máli þegar kom að því að mennta börnin og öll börn nutu sömu heilsugæslu. 

En núna vilja græðgiöflin rjúfa þessa sátt.  Þau höfða til síngirni fólks og öryggisleysis.  Segja að þjóðin hafi ekki efni á að hjálpa unga fólkinu.  Það sé of dýrt og það verði á kostnað ellilífeyri þess.  Segja að það eigi að standa við gerða samninga.

 

Og það er rétt.  Það á að standa við gerða samninga.  Og það eru til æðri samningar en sú kvöð að undirgangast verðtryggingu lána ef þú vilt flytja að heiman og stofna til þinnar eigin fjölskyldu.  Uppfylla þannig þá kvöð sem náttúran leggur á allt líf og kallast að viðhalda tegundinni.

Þessi samningur er sjálfur grunnsáttmáli samfélagsins.  Að allir eigi sama rétt til lífs og gæða samfélagsins og á erfiðleikatímum þá stöndum við öll saman og hjálpumst að.  Þessi sáttmáli milli einstaklinga innbyrðis og milli einstaklinga og stjórnvalda er óskráður en það vita allir af tilvist hans.  Hann er sáttmálinn sem heldur samfélaginu saman og kemur í veg fyrir illdeilur og bræðravíg.

Og þessi sáttmáli krefst þess að Verðtryggingin sé fryst meðan hinar efnahagslegu hamfarir ganga yfir.  

 

Það er ekki val.  Þetta er eitt af því sem verður að gerast.

 

Lítum á forsögu þeirrar stöðu sem núna er uppi í samfélaginu.

Vegna óhóflegs innstreymis erlends lánsfjár þá ríkti eignabóla á fasteignamarkaðnum á höfuðborgarsvæðinu.  Þessi eignabóla var ekki á ábyrgð unga fólksins heldur á ábyrgð bankanna sem lánuðu því pening og ríkisvaldsins sem leyfði henni að fara úr böndunum.  Unga fólkið átti ekki val með að kaupa hús utan bólusvæða því störfin og menntunin var á höfuðborgarsvæðinu.  Og það hafði ekki val um hvort það tæki lán með verðtryggingu eður ei.

Vildi það búa á landi feðra sinna og stofna þar fjölskyldu, þá varð það að kaupa húsnæði á þeim kjörum sem bauðst.  Hinn valkosturinn var að setjast að erlendis og slíkt er ekki valdkostur fyrir þjóð sem vill vaxa og dafna. 

Enda var ekki rætt um hættur efnahagslífsins, það var sagt traust af stjórnvöldum og bönkum og fólk fékk ekki lán nema það stæðist greiðslumat.  Og þeir sem vissu að borgin var reist á sandi, bæði innan bankanna og stjórnkerfisins, þögðu um vitneskju sína.

Því er það ekki hægt að halda því fram með neinum rökum að ungt fólk hafi getað hagað sínum málum á neinn annan hátt en það gerði.  

 

En efnahagslífið stóð ekki á traustum fótum og í ársbyrjun 2008 gerðu bankarnir atlögu að íslensku krónunni með þegjandi samþykki ríkisvaldsins.  Þetta gerðu þeir til að fegra sína stöðu en skeyttu engu um hag viðskiptavina sinna, þar á meðal alls þess fólks sem skrifaði undir verðtryggð lán sín í þeirri góðri trú að hlutirnir væru í lagi.

Og það var ekki bara þannig að ríkisvaldið lét þetta áhlaup bankanna viðgangast, heldur þagði það yfir vitneskju sinni um yfir vofandi hrun.

Stjórnvöld rufu sáttmála sinn við unga fólkið í landinu.

 

Eignir þess féllu í verði á sama tíma og lánin þess hækkuðu.  Fólk sem gerði samninga sína í góðri trú út frá eignastöðu sinni og greiðslugetu, var allt í einu orðið eignalaust í þeirri merkingu að virði eigna þess dugði ekki fyrir skuldum.  Og þegar áhrif efnahagshamfaranna bætast ofaná þessa stöðu þ. e. atvinnuleysi, tekjumissir eða tekjulækkun og gífurleg hækkun vöruverðs þá ræður þetta unga fólk ekki lengur við sínar skuldir.

Það missir heimili sín ofaná þá óáran sem annars ríkir.  Og það er ekki verið að tala um nokkur þúsund einstaklinga í vandræðum, rúmlega helmingur heimila landsins er þegar kominn með neikvæða eiginfjárstöðu og þúsundir eru atvinnulausir og ennþá stærri hópur lifir í stöðugum ótta um að missa vinnu og í kjölfarið allt sitt.

 

Ef samfélagssáttmálinn helst rofinn og þjóðin neitar að aðstoða þetta unga fólk, þá mun annað að tvennu gerast.  Það sem gerðist í Færeyjum þar sem heil kynslóð flutti úr landi eða það sem gerðist í Finnlandi í upphafi tíunda áratugarins en þar varð fátækt landlæg í hópi þess fólks sem missti vinnu og heimili.  Félagsleg vandamál, misnotkun áfengis og eiturlyfja, stóraukin sjálfsmorðstíðni, geðræn vandamál, þunglyndi; eða allt það sem fylgir slömmi og útskúfun. 

Og börnin lenda á vergang vímaefnaneyslu og afskiptaleysis.  Börnin sem eiga að erfa landið.

 

Þetta er gjaldið ef við trúum stjórnmálamönnum sem aðeins telja sig hafa hagsmuni fjármagnseiganda að verja.

Og þeim má ekki trúa.  Þjóðarvá getur aldrei verið valkostur.

 

Steingrímur Joð Sigfússon kvaðst skilja þennan vanda og vildi geta hjálpað en kvaðst ekki vera töframaður.  Þar með misskildi hann hlutverk sitt gjörsamlega.  Töframenn skapa ekki peninga en þeir geta skapað sýn á það sem þarf að gera. 

Fengið fólk til að trúa því að hið ómögulega sé hægt.  

Einu sinni var Steingrímur gæddur þeim töfrum.  

En það þarf ekki töfra til.  Heldur viljann til að hjálpa þjóð sinni.  Hjálpa þeim sem þurfa á hjálp að halda.  

 

Faðir, sem horfir uppá alvarlega veikt barn sitt, byrjar ekki að ræða við móðir þess hvort þau hafi efni á að hjálpa barni sínu.  Hann reynir að gera það sem þarf að gera, til að barn hans fái hjálp.  Kannski er það honum fjárhagslega ofviða, kannski reynist björgin í óséðri framtíð.  Skiptir ekki máli.  Ef barninu verður ekki bjargað, þá er það ekki þess að hann reyndi ekki. 

Hann gerði það sem hann gat.

Það sama áttu stjórnvöld að gera. 

Þau áttu að lýsa því strax yfir að fólk héldi heimilum sínum og hefði þar skjól á meðan hamfarirnar gengu yfir. 

Það má vera að það sé ekki hægt að bjarga öllum en engan á að afskrifa fyrirfram.  Það veit engin hvað óráðin framtíð ber í skauti sér.  Og ef öllum er ekki bjargað þá er það ekki vegna þess að viljann hafi skort.  Það var eitthvað annað sem brást.

 

En hvað kostar þetta spyr fólk.  Og svarið er það að þetta kostar minna en að bjarga fjármálakerfinu og þetta er peningur sem kemur til greiðslu á löngum tíma því verðtryggðu lánin eru til langs tíma. 

Og það kostar miklu meira að aðhafast ekkert eða grípa til ráðstafana sem ekki ná utan um vandann. 

Þá fyrst mun þjóðfélagið sjá kostnað.  Kostnað sem það hefur ekki efni á því hann verður ekki bara fjárhagslegur, hann verður líka metinn i mannslífum og mannlegum harmleikjum.

En mesti kostnaðurinn er samt sá að rjúfa grunnsáttmála samfélagsins því án hans mun þjóðfélagið aldrei ná sér á strik á ný.  

Það verður engin viðreisn án samstöðu og sáttar.

 

Sú leið að hjálpa einum en hafna öðrum mun aðeins leiða til bræðravíga.  Og stjórnvöld munu ekki geta biðlað til þjóðarinnar um stuðning við erfiðar ákvarðanir.  Stjórnvöld sem sjálf reyndust ófær um að gera það sem þurfti að gera.  Og þau öfl sem þrífast á sundrungu og óánægju munu blómstra.

Loks mun þjóðin skiptast upp í ólíka hópa sem munu berjast sín á milli og engu eira í þeirri baráttu.  Slíkt er ætíð afleiðing þess að rjúfa sátt og frið.

Þetta vissi Þorgeir Ljósvetningagoði og þetta vita allir vitrir menn.  

 

En þeir sem telja samning um greiðslu verðbóta á neyðartímum, æðri sjálfum sáttmála þjóðarinnar, nota það sem rök að þjóðin verði að takast á við erfiðleika sína núna en ekki velta byrðum verðtryggingarinnar á skattgreiðendur framtíðarinnar.  Þeir sem þessu halda fram eru ekki þeir sem glíma við afleiðingar verðtryggingarinnar og þeir eru ekki að ala upp börn.  Þá vissu þeir að börnin okkar vilja frekar halda heimilum sínum og losna við þær afleiðingar sem upplausn fjölskyldna og samfélags hefur í för með sér.  Þeirra draumur er ekki að enda sem áfengissjúklingar eða fíkniefnaneytendur.  

Þegar þau verða eldri og þekkja sögu þess skuldabréfs sem ríkissjóður gaf út á skattgreiðendur framtíðarinnar til að stuðla að framtíð þeirra og fjölskyldna þeirra, þá munu þau stolt greiða þá milljarða inn í lífeyriskerfið sem þarf til að afar þeirra og ömmur bíði ekki skaða að.  

Þeir milljarðar eru lítið gjald fyrir framtíð einnar þjóðar sem setti sér það takmark að engin mundi farast í þeim hörmungum sem yfir dundu.  Efnislegar eigur mega glatast en ekki mannslífin og ekki sáttmáli þjóðarinnar um eina þjóð í einu landi þar sem öllum er tryggður réttur til lífs og framtíðar.  

Engum má fórna svo aðrir hafi það aðeins betra.  Við erum öll á sama bátnum og við munum öll komast af.  Græðgin og síngirnin munu þurfa að leita á önnur mið til að finna sér fórnarlömb. 

Að halda í heiðri æðsta sáttmála þjóðarinnar er hennar eina lífsvon og í þeim sáttmála er framtíð hennar fólgin.

Þeir sem skilja ekki þessi einföldu sannindi og telja sig hafa vald til að fórna meðbræðrum sínum, þeir eiga ekki erindi í Íslensk stjórnmál.

Því það er ekkert val.  Við erum ein þjóð.

Kveðja að austan.

 

 

 

 

 

 

Athugasemdir

[Ómar Geirsson, 21.12.2012 kl. 09:18]

Fyrsti stefnumarkandi pistill minn á blogginu, saminn 16.4 2009.  Gerði smá orðalagsbreytingar, spáði í að taka Steingrím út en tilvísunin í hann markast af umræðunni þegar vinstri og félagshyggjufólk gekkst undir ok fjármálaaflanna, að svíkja almenning í þágu fjármagns.  Gerði það vegna nauðhyggju, að það væri ekkert val.  Það væru ekki til peningar, þetta yrði að vera svona, vegna þess að???, "pabbi" segir það eða a la Steingrímur.

Og það var rétt hjá Steingrími, hann hafði ekkert val ef hann vildi vera ráðherra í ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur.

En það var val ef hann vildi vera Íslendingur, ef hann vildi vera stjórnmálaleiðtogi.

Það val að átta sig á að það var ekkert val í stöðunni, að það yrði að berjast fyrir tilveru allra, annars væri þjóðin glötuð.

Við þekkjum sundrunguna í dag, það er útum þessa þjóð, hún er klofin í herðar niður og siðleysið sem markað hefur endurreisnina, hefur eitrað þjóðarsálina á þann hátt að bræður berjast í dag.

Þetta sjá vitrir menn, sá síðast sem skrifaði um þetta Halldór Gunnarsson sagði að þetta væri skuldir heimilanna væri þjóðfélagsmein sem yrði að leysa.

En flokkur hans, Sjálfstæðisflokkurinn, sem mun stjórna eftir kosningar, kýs ekki vitra menn til leiðsagnar á svona tímum, heldur börn sem blaðra upp úr glósum af einhverju Carnegi námskeiði. Og gamla jálka sem hafa hvorki vit eða siðferði til að skilja alvarleika málsins.

Af gömlu flokkunum er það aðeins Framsóknarflokkurinn sem laut forystu fólks sem skildi og sá, en sú forysta hefur ekki haft styrk til að afla hinu augljósa stuðnings.  

Af nýju framboðunum eru það aðeins HægriGrænir og Samstaða.

Flokkar án fylgis því lýðskrumið hefur náð að fanga athygli fórnarlamba Hrunsins frá hinum raunverulega vanda í ómál sem engu skipta en sjá til þess að alvaran er ekki rædd á meðan.

Fórnarlömbin leita í þann hóp sem kvelur þá.  

Það er engin von sagði góður drengur á athugasemd á bloggi Rakelar í gær, það er rétt, það er engin von ef fólk skapar hana ekki sjálft.

Fólk er ekki að gera það, valdið sigrar.  

Og eitrið yfirtekur þjóðarlíkamann.

Það er skýring þess að margir góðir baráttumenn leita í faðm Evrópusambandsins, það er allt betra en helsjúkt þjóðfélag sem níðist á börnum sínum, skuldaþrælkar þau og hrekur þau svo á vergang þegar síðasta blóðaurnum er náð.  

Ef sama svarta aflið væri ekki að verki í Evrópu þá væri ég líka í þeim hópi, andstaðan við ESB er rekin áfram af helsjúku fólki sem mærir verðtrygginguna og skuldaþrældóminn.  

En ESB er ekki lausn, eina lausnin er að átta sig á efni þessa pistils sem er hér að ofan.

Að skilja hvað felst í því að vera siðuð manneskja, hvað felst í því að breyta rétt, að reyna gera rétt.  

Að skilja aðferðarfræði lífsins, að skilja hagfræði lífsins.

Skilningur sem er fólki ofviða í dag, nema með örfáum undantekningum, vart mælandi í skoðanakönnunum.

Það er engin von, en það þýðir ekkert að gefast upp.

Kveðja að austan.

[Sigurður Kristján Hjaltested (IP-tala skráð) 21.12.2012 kl. 20:18]

Takk fyrir Ómar. Það er ekkert meira hægt að segja eins og þú gerir í þessum pistli. Hef áður sagt hversu óskandi það væri ef einhverjir stjórnmálamenn hefðu þessa sýn, þá væri málum öðruvísi farið.

M.b.kv.

[Rafn Guðmundsson, 22.12.2012 kl. 01:24]

eins og oft áður nennti ég ekki að lasa allt bloggið þitt. fyrirsögnin var nóg

Frysting verðtryggingarinnar er ekki val

ok

fáður einhverja til að lána þannig og þá er bara allt í lagi.

[Brynjólfur Tómasson (IP-tala skráð) 22.12.2012 kl. 02:53]

Góður vilji en ég skal fræða þig um verðtrygginguna og allt þetta sem þú skrifar um á morgun ;) margt sem þarf að bæta við en þannig virkar samstaða við hjálp um hvort öðru. 

[Toni (IP-tala skráð) 22.12.2012 kl. 05:20]

Jæja Rafn, það vill kannski engin lána óverðtryggt. Fjármagnseigendur vilja auðvitað miklu frekar geyma peninginn undir koddanum heima hjá sér, vaxtalaust.

Auðvitað átti að taka úr sambandi vísitölutengingu lána haustið 2008 og miða síðan síðan vexti og afborganir lána við dags. 1.1.2008, svona til að byrja með meðan verið væri að semja um framhaldið.

Ein leiðin sem hefði verið hægt að fara í strax snemma árs 2009, var sú að Íbúðalánasjóður færi í þrot, enda staða hans svipuð stöðu bankanna hvað eiginfjárhlutfall varðar. Síðan hefði mátt skikka seðlabankann til að lána nýjum Íbúðalánasjóði á 0,5-0,75% vöxtum, sem síðan hefði boðið einstaklingum og heimilum ný lán á 1,5- 2,25% vöxtum til uppgreiðslu á eldri og óhagstæðari lánum. Og auðvitað er ennþá hægt að fara þessa leið.

Seðlabankinn hefði vel getað þetta þrátt fyrir meint gjaldþrot hans. Þetta er mjög svipað þeirri leið sem kennd er við Steve Keen,( sk. i.e. Quantitative Easing) og ég held að Lilja Mósesdóttir hefur talað fyrir.

En að láta vísitölurnar blása út lán heimilanna á sama tím og laun og lífsviðurværi þeirra nánast þurrkaðist út eins og gerðist í fjölmörgum tilvikum er ekki bara siðlaust og rangt heldur einnig heimska eins og pistlahöfundur hefur bent og rökstudd í fjölmörgum pistlum.

[Ómar Geirsson, 22.12.2012 kl. 09:58]

Kæri Brynjólfur, það er ekkert sem þú getur frætt mig um verðtrygginguna, en ef þú átt við hvort allt sem að henni snýr sé ekki í þessum pistli, þá er það rétt, þetta er pistill um hina siðlegu og samfélagslega nálgun á því samfélagslegu og fjárhagslegu meini sem verðtryggingin er.

En þetta er ekki bók um verðtrygginguna.

En alltaf gaman að heyra í þér.

Kveðja að austan.

[Ómar Geirsson, 22.12.2012 kl. 10:01]

Blessaður Sigurður.

Í raun er þetta frekar gamla eftirspurnarlögmálið, það er ekki mikil eftirspurn út í samfélaginu á siðlegri sýn á vanda þjóðarinnar.  Þó virðast pistlar Halldórs Gunnarssonar hafa hreyft við mörgum.

Annars er þetta jaðarumræða og ég sé það ekki breytast í nánustu framtíð.

En genetískt erum við gott og siðað fólk, þau gen eiga eftir að brjótast fram og taka völdin af sérhyggju og sundurlyndi sem siðlaus græðgi magnar upp sér og sínum til hagsbóta.

Þetta kemur allt, að lokum.

Kveðja að austan.

[Ómar Geirsson, 22.12.2012 kl. 10:01]

Takk fyrir innlitið Rafn.

Kveðja að austan.

[Ómar Geirsson, 22.12.2012 kl. 10:05]

Blessaður Toni.

Takk fyrir þitt fróðlega innslag.  

En blessaður vertu ekki að skvetta vatni á Rafn, hann telur sitt hlutverk hér í umræðunni að leika bjána, og gerir sitt besta. 

Samt spurning hvort hann sé ekki að færast of mikið í fang.  Hvort það sé yfir höfuð framkvæmanlegt fyrir hann að leika bjána.

En það er hans vandamál.

Kveðja að austan.